مزرعه ی سبز انجمن علمی مهندسی کشاورزی پیام نور دزفول
| ||
|
کتیراکتیرا محصول اصلی نوعی گیاه گون است که گون کتیرا نام دارد. کتیرا عبارت است از ترشحات صمغی خشک شده حاصل از گیاه آستراگالوس گومی فرا که آن را تحت عنوان گوم تراگاکانت یا گون می شناسند. گیاه مولد کتیرا نبات کوچکی است به ارتفاع یک متر بومی آسیای صغیر، ایران ، سوریه و یونان. در اثر خراش دادن ساقه گیاه جدار سلولهای اشعه مرکزی و سلولهای پارانشیمی با جذب آب به تدریج بدل به صمغ می شود،فشار تولید شده سبب رانده شدن صمغ به طرف شکاف می گردد. صمغ در مجاورت هوا در اثر تبخیر آب به تدریج سخت می گردد. شکل محصول خشک شده بستگی به نوع شکافی که بر روی ساقه ایجاد شده است دارد. آن روز که از مواد پاک کننده امروزی خبری نبود، سدر و کتیرا، در حیات بهداشتی جامعه، نقش عمدهای داشتند. هرچند که برای کتیرا، زمینههای استفاده دیگری نیز وجود داشت. این صمغ گیاهی گونههای مختلفی دارد که به صورت درختچه یا گیاهان علفی چند ساله در ایران به طور کلی آنها را گَوَن مینامند. در متون طب سنتی این گیاهان با نامهای عربی «محلب العقاب» و «اصابع الغروس» معرفی شده اند. از تعداد زیادی از آنها صمغ کتیرا استخراج میشود که از نظر اقتصادی بسیار اهمیت دارند، زیرا کتیرا مورد مصرف دارویی و صنعتی فراوانی دارد. بعضی از این گیاهان به علت جذب ماده سلنیوم از خاک سمی هستند و با پی بردن به وجود سلنیوم در این گیاهان به وجود اورانیوم در محل رویش آنها پی میبرند. شیوه بهره برداری کتیرا صمغی است که از ساقه گون بر اثر فعالیت مکانیکی انسان بر روی آن به بیرون تراوش میکند. شروع بهره برداری معمولاً از اواخر فصل بهار است و شصت روز (تا اوایل شهریور ماه) ادامه دارد. بهره برداران ابتدا اطراف ساقه گون را خالی میکنند و سپس با تیغهای مخصوصی برش موازی با ساقه (موازی با آوندهای آبکش) ایجاد میکنند. شیرگون (کتیرا) پس از چند روز به مرور بر اثر برشی که به ساقه وارد شده به بیرون تراوش میکند و شیره در معرض نور آفتاب، آب خود را از دست میدهد و سفت میشود. بهره برداران بیست روز پس از برش به جمع آوری کتیرا میپردازند و این عمل را مجدداً تکرار میکنند. کتیرا به دو نوع مفتولی و خرمنی تقسیم میشود که عمده تولید کتیرای شهرستان اقلید از نوع خرمنی است ولی به دلیل دشواری کار از تولید این محصول در استان کم شده که با تمهیدات لازم میتوان میزان تولید را به میزان در خور توجهی افزایش داد. کتیرا 10 تا 15 درصد آب، 3 تا 4 درصد مواد معدنی و 3 درصد نشاسته دارد. در کتیرا به طور کلی دو نوع ماده مؤثر وجود دارد، یکی مادهای است محلول در آب به نام تراگاکانتین و دیگری غیرقابل حل در آب که باسورین گفته میشود. تراگاکانتین متشکل از اسید گالاکتورونیک است که به قندهای گالاکتوز و کسیلوز متصل است. منابع گون سایت کویرها و بیابانهای ایران شهرداری کرمان (برداشت آزاد با ذکر منبع)
نظرات شما عزیزان: [ دو شنبه 7 مرداد 1392
] [ 18:44 ] [ نگار رحم خدا ] |
ارديبهشت 1395 اسفند 1394 آذر 1394 آبان 1394 تير 1394 خرداد 1394 فروردين 1394 اسفند 1393 آذر 1393 آبان 1393 مهر 1393 شهريور 1393 مرداد 1393 تير 1393 خرداد 1393 ارديبهشت 1393 فروردين 1393 اسفند 1392 بهمن 1392 دی 1392 آذر 1392 آبان 1392 مهر 1392 شهريور 1392 مرداد 1392 تير 1392 خرداد 1392 دی 1391 |
[ طراحی : ایران اسکین ] [ Weblog Themes By : iran skin ] |