نحوه تشخیص کمبود :
در موارد کمبود شدید آهن، برگ ها کاملاً به رنگ سفید درآمده و ممکن است سوختگی به صورت لکه هایی در تمام برگ های گیاه نمایان شود.در برگ های غلات، کمبود ماده غذایی آهن به صورت نوارهای سبز و زرد رنگ در طول برگ دیده می شود. در این حالت رگبرگ ها به رنگ سبز و فاصله بین رگبرگ ها زرد می شود.بایستی توجه داشت که درفصل بهار که معمولاً رشد و نمو گیاه زیاد است، به علت کافی نبودن مقدار آهن جذب شده بوسیله گیاه، رنگ برگ ها زرد می شود. پس از فصل بهار که رشد و نمو گیاه کمتر می شود، مجدداً رنگ برگ ها کم کم سبز شده و بالاخره در آخر تابستان به محض اینکه رشد گیاهان زیاد شد، دوباره زردی در برگ ها بروز می کند.به خاطر داشته باشیم که زرد شدن برگ ها تنها در اثر کمبود آهن ایجاد نمی شود، بلکه ازت و تعدادی از عناصر غذایی دیگر و برخی از آفات و بیماری های گیاهی نیز ممکن است باعث تغییر رنگ برگ ها شوند.به هر حال آزمایش خاک است که کمبود یا کافی بودن میزان مواد غذایی قابل استفاده را مشخص می کند.
شایان ذکر است که عواملی همچون زیاد بودن pH خاک، عدم توازن و مقدار زیاد عناصر دیگر در خاک از جمله روی، مس، پتاسیم و کلسیم، آبیاری بیش از حد، کاهش اکسیژن خاک و کمبود مواد آلی خاک در ایجاد زردی ناشی از کمبود آهن در گیاهان نقش دارند.
برای جلوگیری از کمبود آهن باید روش های زیر را اعمال نمود:
کشت گیاهان مقاوم به کمبود آهن:
یونجه و سبزی ها نسبت به کمبود آهن حساسیتی ندارند. غلات، سیب زمینی و چغندر قند نسبت به کمبود آهن کمی حساس هستند.
حبوبات، دانه های روغنی، مرکبات، انگور و درختان میوه نسبت به کمبود آهن بسیار حساس هستند. سیب قرمز و شمیرانی نسبت به این کمبود حساس تر از سیب زرد است.درخت به و گلابی پیوند شده بر پایه به، حساسیت زیادی نسبت به کمبود آهن دارند. درخت هلو نیز نسبت به کمبود آهن حساس می باشد.
آبیاری سبک با دفعات بیشتر:
با استفاده از روش آبیاری سبک با دفعات زیاد تر، تهویه خاک بیشتر صورت گرفته ولی گاز کربنیک و بی کربنات کاهش می یابد. افزایش تهویه خاک با به همزدن آن، مهمترین اقدام در بر طرف کردن زردی برگ گیاهان در زمینهای آهکی است.
کاهش رفت و آمد ماشین آلات کشاورزی در زمین:
رفت و آمد ماشین آلات نباید هنگام مرطوب بودن زیادخاک انجام شود. چون در این صورت خاک فشرده شده و تهویه به خوبی انجام نمی شود. تا جائیکه ممکن است بایستی از رفت و آمد ماشین آلات کاست. عملیات شخم نیز در هنگام گاورو شدن زمین باید انجام گیرد.
اضافه کردن مواد آلی به خاک:
وقتی مواد آلی خاک کم باشد، پس از بارندگی و یا آبیاری، خاک فشرده شده و تهویه کاهش می یابد. ولی اگر مواد آلی خاک به اندازه کافی باشد، خاک حالت اسفنجی پیدا کرده و فشردگی آن کاهش می یابد . مواد آلی را می توان از طریق کود دامی، کمپوست (کود آلی که از بقایای تخمیر شده زباله های شهری و یا ضایعات کشاورزی به دست می آید)، کود سبز، لجن، فاضلاب شهری و بقایای گیاهی تأمین نمود. کودهای دامی پوسیده شده ترکیباتی هستند که حلالیت آهن را زیاد کرده و جذب آهن را بوسیله گیاه آسان تر می کنند. بطور کلی هر ماده آلی که بتواند نسبت کربن به ازت خاک را اصلاح کرده و مقدار آهن مورد استفاده گیاهان زراعی را افزایش و pH خاک های آهکی را نیز پایین بیاورد بسیار مفید خواهد بود.
مصرف گوگرد:
معمولاً برای اصلاح کمبود آهن، باید مقدار 1 کیلوگرم گوگرد همراه با کود حیوانی به پای درختان میوه داده شود. در صورتی که رطوبت کافی در محل مصرف وجود داشته باشد اثرات اصلاحی گوگرد بهتر خواهد بود.
با اضافه کردن گوگرد به خاک های آهکی، pH آن کاهش یافته و به این ترتیب علاوه بر رفع نیاز گوگرد، حلالیت آهن، فسفر، منگنز و روی هم زیاد خواهد شد. در اثر این کار، علائم کمبود آهن و حتی کچلی درختان یا کمبود روی تا حدودی بر طرف می شود.
مصرف کودهای شیمیایی:
در مزارع و باغ ها بایستی به جای کود ازته نیترات و اوره، از کودهای سولفات آمونیوم استفاده شود. باید توجه داشت که مصرف بیش از اندازه کودهای فسفره، موجب خواهد شد تا گیاه به کمبود آهن مبتلا شود.
بهترین طریقه مصرف کود آهن در محصولات کشاورزی:
الف) باغات میوه
در فصل پائیز بصورت چالکود ومخلوط با خاک اطراف درختان
در فصل بهار بصورت محلول پاشی
ب)گلخانه ها
به صورت مداوم استفاده با آب آبیاری یا بصورت محلول پاشی
ج)در زراعت ها:
به صورت فاز به فاز واکثراً همراه با اب آبیاری
تذکر :
کودهای آهن گروه (EDTA) را تنها می توان بصورت محلول پاشی استفاده کرد
کودهای آهن گروه(EDDHA) را فقط می توان با آب آبیاری مصرف نمود
کودهای آهن گروه(سوپر کلاته ها) را هم بصورت محلول پاشی وهم بصورت آب آبیاری می توان مصرف نمود
منبع:
اطلاعیه های مدیریت جهاد کشاورزی و تجربیات خود وسایر همکاران
نظرات شما عزیزان:
